Top 10: Vliegtuigen die overschaduwd werden

9: Republiek P-47 Thunderbolt

De robuuste P-47 bleek een uitstekende jachtbommenwerper en werd uiteindelijk ontwikkeld tot de P-47N variant, die sneller was en een groter bereik had dan de P-51D en waarschijnlijk het beste gevechtsvliegtuig met zuigermotor van de Tweede Wereldoorlog was. De perceptie was echter al dat de Mustang de luchtoorlog in Europa won, waardoor de Thunderbolt werd verbannen naar grondaanvallen.

Het hielp de reputatie van de P-47 niet dat de slanke P-51 na de oorlog aantrekkelijker bleek te zijn als privévliegtuig, vooral omdat hij veel goedkoper was in het gebruik; een feit dat hem populair maakte bij veel andere luchtmachten en als racevliegtuig, wat leidde tot een hoge overlevingskans en talloze publieke optredens.

8: Pfalz D.XII

Al tijdens de eerste wereldoorlog werden schijnbaar veelbelovende vliegtuigen op een zijspoor gezet en geen enkele was dat meer dan die van de Beierse firma Pfalz. Hun vroege eendekker jachtvliegtuigen bleken inferieur aan de Fokker Eindecker en de latere D.III werd nooit besteld in de aantallen van de hedendaagse Albatros jachtvliegtuigen ondanks zijn goede ontwerp.

De D.XII werd ontwikkeld op basis van de D.III en behield zijn grote structurele sterkte (in schril contrast met veel van zijn rivalen), terwijl het een nieuwe, snelle dunne vleugel had. De Pfalz kon bogen op uitstekende prestaties en de toekomst zag er rooskleurig uit voor de D.XII.

8: Pfalz D.XII

Helaas voor Pfalz had Fokker tegelijkertijd zijn uiterst superieure D.VII ontwikkeld. De D.VII deed mee aan dezelfde gevechtswedstrijd en kreeg de voorkeur van op twee na alle beoordelelende piloten. Desondanks kreeg de D.XII een productieorder.

Op papier waren de prestaties van de twee toestellen in essentie gelijk, maar het vlieggedrag van de D.XII was inferieur aan dat van de beroemde volgzame Fokker. Aan het einde van de oorlog werden alle exemplaren van de Fokker D.VII aan de zegevierende geallieerden gegeven, maar de ongeveer 800 Pfalz D.XII's werden totaal genegeerd.

7: Curtiss P-40 Warhawk

Sinds 1919 was Curtiss dominant geweest in het ontwerpen van Amerikaanse gevechtsvliegtuigen, maar de P-40 zou het laatste productieontwerp zijn en werd volledig overschaduwd door de P-51 Mustang. De dienst met de Flying Tigers was beroemd, maar zelfs bij zijn debuut in de strijd (met de RAF) was de P-40 inferieur aan veel andere gevechtsvliegtuigen.

De P-51 was speciaal ontworpen om een beter vliegtuig te zijn dan de P-40, maar met dezelfde motor. Het moet voor Curtiss dan ook bijzonder pijnlijk zijn geweest dat het de gegevens van windtunneltests en gedetailleerde tekeningen van de P-40 had verkocht aan North American, dat de P-51 maakte.

7: Curtiss P-40 Warhawk

Als de P-40 een beter vliegtuig was geweest, zou dit irrelevant zijn geweest, maar de Curtiss, hoewel sterk, leuk om te vliegen en betrouwbaar, was behoorlijk traag. De P-40 werd vooral in productie gehouden omdat hij goedkoop was en vestigde een belangrijke staat van dienst ondanks en niet dankzij de uitmuntendheid van het ontwerp.

Net als een Amerikaanse versie van de Hurricane, inspireert de P-40 een groep verbeten enthousiastelingen om hem te verdedigen ondanks zijn inferioriteit ten opzichte van zowel de P-51 als een hele reeks andere geallieerde gevechtsvliegtuigen. Maar om heel eerlijk te zijn, de P-40 ziet er geweldig uit met een haaienbek.

6: Grumman A-6 Intruder

Ja, hun rollen waren oorspronkelijk heel verschillend (hoewel er uiteindelijk een overlapping zou zijn), maar het is nog steeds de moeite waard om te vermelden hoe de F-14 Tomcat (foto links) de nogal briljante A-6 Intruder (foto rechts) volledig overschaduwde . De Tomcat werd natuurlijk enorm populair door de Top Gun-films.

Opererend vanaf vliegdekschepen of aan land, gaf de Intruder de US Navy en het US Marine Corps een werkelijk formidabele all-weather aanvalscapaciteit. De Intruder was goed uitgerust met uitstekende sensoren, had een groot bereik en was bewapend met 8165 kg geavanceerde wapens.

6: Grumman A-6 Intruder

De A-6 Intruder werd voor het eerst gebruikt in de Vietnamoorlog. In de jaren 1980 werd het toestel ingezet tijdens operaties in Libanon en Libië, waarbij het zeer effectief bleek in aanvalsmissies. Het was echter in de Golfoorlog van 1991 dat de A-6's zich echt bewezen, met 4700 gevechtsvluchten. Het bracht ook de sinistere vierpersoons EA-6B Prowler voort, die gespecialiseerd was in de duistere kunsten van Elektronische Oorlogsvoering, en de KA-6D tanker.

De A-6 kwam in 1963 in dienst en ging op 28 april 1993 met pensioen bij de USMC en op 28 februari 1997 bij de US Navy. De Intruder was 35 jaar langer in Amerikaanse dienst dan de 32 jaar van de Tomcat, maar toch wordt hij vaak over het hoofd gezien door degenen die gefascineerd zijn door zijn meer glamoureuze soortgenoten - de aanwezigheid van een andere geweldig uitziende machine in de vorm van de F/A-18 hielp daar niet bij... 

5: SEPECAT Jaguar

De Tornado is het bekendste Europese grondaanvalsvliegtuig van de late Koude Oorlog en verdient in veel opzichten zijn roem, maar dit mag geen afbreuk doen aan de nogal briljante Jaguar die erg in de schaduw leefde van het grotere en snellere toestel. De SEPECAT Jaguar was een Engels-Frans grondaanvalsvliegtuig dat voor het eerst vloog in 1968.

De Jaguar was eenvoudiger en betrouwbaarder dan de complexe 'swing-wing' Tornado en als er een conflict uitbrak, was de Jaguar beter voorbereid en gemakkelijker in te zetten. Hij was veel sneller en had een groter bereik dan de Harrier GR.3, en hij had een superieur navigatie- en wapenrichtsysteem ten opzichte van de Buccaneer.

5: SEPECAT Jaguar

Tijdens de Golfoorlog van 1991 was de paraatheid van de Jaguar aanzienlijk hoger dan die van de Tornado en tijdens gevechten beschadigde of vernietigde de Jaguar 15 Iraakse marineschepen. Jaguars voerden meer dan 600 vluchten uit zonder verliezen. In 1994 voerden RAF Jaguars in Bosnië de eerste RAF-bombardementen in Europa uit sinds de Tweede Wereldoorlog.

In zijn laatste rol als RAF-vliegtuig, de Jaguar GR.3, beschikte het over de beste uitrusting ter wereld en nam het afscheid op het hoogtepunt van zijn kunnen. Nu, bijna zestig jaar na zijn eerste vlucht, doet hij nog steeds dienst bij de Indiase luchtmacht, die er 112 heeft.

4: Handley Page Victor

De Avro Vulcan, een donderende en charismatische bommenwerper uit de Koude Oorlog, is na de Lancaster uit de oorlogstijd de bekendste Britse bommenwerper. Zijn iconische deltavleugel heeft de neiging om een geavanceerder ontwerp te overschaduwen - misschien wel het toppunt van Britse naoorlogse luchtvaarttechniek - de fenomenale Handley Page Victor.

De Victor was de laatste van de "V-klasse" bommenwerpers, na de Valiant en de Vulcan. Voor de extreem hoge snelheidseisen ontwierp Handley Page een halvemaanvormige vleugel met drie verschillende zwaaihoeken, waarbij de binnenste sectie de scherpste zwaai had. Dit vleugelontwerp was een briljante aërodynamische oplossing.

4: Handley Page Victor

Bij het dragen van conventionele wapens kon de Victor vijfendertig bommen van 450 kg intern vervoeren. Dit betekende een verbetering van 66% ten opzichte van zowel de Vulcan (hier links afgebeeld) als de Valiant. De capaciteit van het bommenruim overtrof zelfs die van de vroege B-52's, die slechts zevenentwintig 450 kg bommen intern konden dragen, wat het uitzonderlijke ontwerp en de mogelijkheid tot het dragen van wapens van de Victor benadrukte.

De Victor bommenwerper was indrukwekkend snel. Hoewel hij officieel een kruissnelheid van Mach 0,92 had, bereikte hij naar verluidt Mach 0,98 tijdens de Transatlantische Luchtrace van 1969. Sommige verslagen - ook al zijn ze niet bevestigd - beweren dat hij af en toe de geluidsbarrière doorbrak, een onverwachte snelheid en prestatie voor een vliegtuig uit het tijdperk van de Koude Oorlog dat voornamelijk was ontworpen voor strategische bombardementsmissies.

3: Sukhoi Su-15 ‘Flagon’

Sovjet onderscheppingsjagers stonden voor de afschrikwekkende taak om 's werelds grootste natie te verdedigen tegen de gecombineerde krachten van de technologisch meest geavanceerde naties. De verantwoordelijkheid om nucleaire vernietiging door B-52's van de USAF te voorkomen, de overlast van rondsnuffelende Mach 3 SR-71's tegen te gaan en luchtgevechten met F-4's en F-15's waren formidabele taken waar de bekwame piloten van de Sovjet Luchtverdedigingsmacht (PVO) serieus voor trainden.

Gedurende een groot deel van de Koude Oorlog bestond de ruggengraat van hun bemande luchtverdediging uit ongeveer 1300 Sukhoi Su-15's (NATO codenaam 'Flagon'). Het is een capabel tweemotorig ontwerp, maar als het vandaag de dag nog herinnerd wordt, is het vanwege zijn betrokkenheid bij het tragische neerschieten van vlucht KAL 007 in 1983.

3: Sukhoi Su-15 ‘Flagon’

Door een navigatiefout kwam een Zuid-Koreaanse Boeing 747 op weg naar Seoel in het Sovjet luchtruim terecht. Het werd neergeschoten door een Sovjet Su-15. Sovjetfunctionarissen beweerden dat het werd aangezien voor een spionagevliegtuig van de VS. Het vliegtuig stortte neer in de Zee van Japan en doodde alle 269 mensen aan boord, waaronder 246 passagiers en 23 bemanningsleden.

Afgezien van dit afschuwelijke incident wordt de Su-15 in de volksmond ver overschaduwd door de MiG-23, MiG-25 en MiG-29. Desondanks was het een belangrijk toestel voor de Sovjet-Unie. Desondanks was het een belangrijk vliegtuig dat meer aandacht verdient. Het succes van de Su-15 legde de basis voor Sukhoi om te floreren met de latere Fencer en Flanker series, en vandaag de dag heeft Sukhoi volkomen dominantie over MiG.

2: Tupolev Tu-144 'Charger'

De race om 's werelds eerste supersonische transportvliegtuig was er een van enorm prestige. Toen de VS afhaakten, bleven alleen de Engels-Franse Concorde en de Sovjet Tu-144 over. Beschuldigingen van spionage en ander schimmig gekonkel achtervolgden de ontwikkeling van de Tu-144; er stond veel op het spel en de USSR wilde wanhopig winnen.

Vliegen op Mach 2 vereiste een extreem veeleisende combinatie van vormgeving, materialen en kracht, vooral omdat het niet ging om snelle sprintjes zoals bij gevechtsvliegtuigen, maar om langdurige cruises. Beide vliegtuigen gebruikten de delta of driehoekige vleugel, maar met verschillende vormen. De sensuele samengestelde lijnen van de vleugel van de Concorde waren heel anders dan de agressieve dubbele delta van de Tu-144.

2: Tupolev Tu-144 'Charger'

Het Sovjet-equivalent van de Concorde was groter, sneller en krachtiger. De Concorde had een maximale stuwkracht van 677 kilonewton, terwijl de Tu-144 960 kilonewton had, maar mogelijk minder. Dit maakte de Tu-144 niet beter, want hij was in de meeste opzichten verschrikkelijk luidruchtig voor passagiers - veel mensen zeiden dat het lawaai bijna ondraaglijk was achterin het vliegtuig in de buurt van de motoren. In tegenstelling tot de Concorde moesten de naverbranders continu gebruikt worden om supersonisch te kunnen blijven vliegen.