Canada, het op één na grootste land ter wereld, is een land van extremen, gekenmerkt door barre weersomstandigheden, enorme afstanden en ruig terrein.
Dit was de perfecte voedingsbodem voor de ontwikkeling van robuuste, veelzijdige vliegtuigen. Met rustig zelfvertrouwen heeft Canada enkele van de meest opmerkelijke vliegtuigen in de luchtvaartgeschiedenis gebouwd: een interceptor, brandbestrijdingsvliegtuigen, gestroomlijnde zakenvliegtuigen, robuuste bush-vliegtuigen en zelfs een echte vliegende schotel. Hier zijn 10 van de beste.
10: Avro Canada VZ-9 Avrocar
De Avrocar was prachtig gedurfd en volkomen gebrekkig. Het ontwerp van de vliegende schotel belichaamde de ambitie van de Koude Oorlog en werd alleen geëvenaard door de even onwaarschijnlijke Couzinet CP-360. Het idee? Een supersonisch wonder dat verticaal kon opstijgen en landen. Wat kwam eruit? Een luidruchtige, onstabiele schijf die er wel uitzag als het echte werk, maar nooit echt vloog.
Het project, dat aanvankelijk werd gesteund door de Amerikaanse luchtmacht, voorzag snelheden van Mach 3,5 op 100.000 voet (30.480 meter). De Avrocar, ontworpen door de Special Projects Group van Avro, evolueerde tot een proof-of-concept-voertuig.
10: Avro Canada VZ-9 Avrocar
De kern werd gevormd door de Turborotor: drie straalmotoren draaiden een ventilator met 124 bladen om lucht naar beneden te duwen voor lift en naar buiten voor controle. Het radicale ontwerp maakte gebruik van het Coanda-effect en gyroscopische krachten om enige mate van stabiliteit te bereiken. Op papier was het futuristisch. In de praktijk viel dat tegen. Het toestel had last van een destabiliserende pitch-roll-wiebeling.
Hoewel er twee werden gebouwd en getest, bleven de prestaties achter. De Avrocar vloog nooit zonder grondeffect en had last van hete gasinslurping en onvoldoende controle. Ironisch genoeg had een rubberen rok het misschien tot een hovercraft kunnen maken, waarmee het de SRN-1 in de geschiedenis zou hebben verslagen. In plaats daarvan bleef het een glorieuze mislukking.
9: Bombardier Challenger 600 Series
Luxe en Canada gingen niet vaak hand in hand in de luchtvaart. Maar de Challenger bracht daar verandering in. Dit gestroomlijnde, breedrompige zakenvliegtuig bewees dat Canadezen niet alleen robuuste vliegtuigen konden bouwen, maar ook mooie – elegant, krachtig en in staat om continenten te doorkruisen met comfort en stijl.
De Challenger, die eind jaren zeventig werd ontwikkeld door Canadair (later Bombardier), was een gok. Een zakenvliegtuig met een grote cabine was een nieuw idee. Critici zeiden dat het te groot en te ambitieus was. Toen vloog het – en de markt reageerde. Het vliegtuig bood een bereik, snelheid en ruimte die op dat moment geen enkele concurrent kon evenaren.
9: Bombardier Challenger 600 Series
Het herdefinieerde de categorie zakenvliegtuigen en, nog belangrijker, het gaf Canada een wereldwijde aanwezigheid in de high-end luchtvaartsector. Het platform bleek ook ongelooflijk aanpasbaar en werd de basis voor alles, van medische evacuatievliegtuigen tot maritieme patrouillevarianten, zoals de CP-144 en de afgeleiden van de Global-serie. Het vliegtuig is zuinig (het heeft dezelfde motoren als de militaire A-10 en S-3) en vliegt met gemak van kust tot kust in Noord-Amerika.
Er zijn tot nu toe meer dan 1066 exemplaren gebouwd. Van bedrijfsvloten tot overheidsmissies, de Challenger werd een stille vaste waarde in het internationale luchtruim. Het heeft klasse en competentie. En in een sector die wordt gedomineerd door giganten als Gulfstream, was dat meer dan genoeg. Voor één keer volgde Canada niet: het nam het voortouw.
8: Canadair CL-215 (& 415)
Brand heeft een seizoen in Canada. En als het seizoen aanbreekt, klopt het niet beleefd aan. Het stort zich met veel geweld op bossen die groter zijn dan landen. Dat is het moment waarop de CL-215 opstijgt, een robuust, speciaal gebouwd amfibievliegtuig dat niet is ontworpen voor elegantie, maar voor de strijd. Het heeft over de hele wereld branden bestreden en overwonnen. Samen met de modernere 415 (afgebeeld) is het de koning van de luchtbrandbestrijding.
De CL-215, ontwikkeld in de jaren zestig, was het eerste vliegtuig dat speciaal was ontworpen voor brandbestrijding vanuit de lucht. Dankzij zijn dubbele radiaalmotoren, hoge vleugels en omvangrijke romp kon hij meer dan 5000 liter water uit meren scheppen en dat herhaaldelijk boven brandhaarden uitgooien, waarbij hij laag en snel vloog om gevaarlijke bosbranden te blussen.
8: Canadair CL-215 (& 415)
De Canadair CL-215 - en later de CL-415 - zijn de beste blusvliegtuigen omdat ze speciaal voor dit doel zijn gebouwd. Deze heroïsche vliegboten zijn robuuste, betrouwbare amfibievliegtuigen. Het originele model had twee R-2800-radiaalmotoren, dezelfde motoren die werden gebruikt in de Thunderbolts en Corsairs uit de oorlog, waardoor het meer dan 4000 pk had. Moderne varianten gebruiken turboprops voor nog meer vermogen.
Nu opgewaardeerd met bijna 5000 pk en geavanceerde avionica voor branddetectie en -bestrijding, vliegt de CL-215 nog steeds in delen van Europa en Canada. Hij inspireerde de nog betere CL-415. Een bosbrand kan een ramp van enorme omvang zijn, en in de voorhoede van de strijd tegen deze dreiging staan de magnifieke 215 en 415. Er zijn 125 exemplaren van de 215 gebouwd (tot 1990), samen met 95 exemplaren van de 415 (tot 2015).
7: de Havilland Canada DHC-2 Beaver
Bushvliegtuigen zijn vliegtuigen die speciaal zijn ontworpen en aangepast om te vliegen in afgelegen, onontwikkelde gebieden, vaak met beperkte of geen traditionele landingsbanen. Ze staan bekend om hun vermogen om op korte afstanden op ruw terrein te landen en op te stijgen. Een van de beste is de prachtige Beaver.
De de Havilland Canada DHC-2 Beaver werd eind jaren veertig ontwikkeld voor bushpiloten die in afgelegen gebieden van Canada actief waren. Het vliegtuig maakte zijn eerste vlucht in 1947 en was ontworpen voor ruige omstandigheden en korte starts. Dankzij zijn sterke prestaties werd het een betrouwbaar vliegtuig voor afgelegen regio's over de hele wereld.
7: de Havilland Canada DHC-2 Beaver
Met de flexibiliteit om te schakelen tussen wielen, ski's en drijvers kon de Beaver bijna overal komen. Hij vervoerde post, leverde voorraden, evacueerde gewonden en zorgde voor een essentiële verbinding met geïsoleerde gemeenschappen, vaak als enige contact met de buitenwereld. De DHC-2 Beaver werd wereldwijd ingezet voor militaire doeleinden, zoals verkenning, transport en liaison. Zijn korte start- en landingscapaciteiten maakten hem ideaal voor vooruitgeschoven operaties tijdens de Koreaanse en Vietnamoorlog.
Van het noorden van Canada tot de jungles van Papoea-Nieuw-Guinea, de Beaver floreerde waar de infrastructuur schaars was. Velen vliegen nog steeds en voeren hetzelfde veeleisende werk uit. Het is geen strak of snel vliegtuig, maar het is betrouwbaar en effectief. Degenen die erop hebben vertrouwd, weten het: de Beaver is meer dan een vliegtuig - het is een reddingslijn.
6: Avro Canada CF-100 Canuck
Canada was een vroege speler in de ontwikkeling van straalmotoren. De Orenda-motor werd getest op een omgebouwde Avro Lancaster (de twee buitenboord Merlin-motoren werden vervangen door de Orenda's). Tijdens testvluchten presteerde de Lancaster gemakkelijk beter dan de P-47 Thunderbolts van de Amerikaanse Air National Guard die waren gestuurd om ze te onderzoeken!
Twee Orenda's dreven de Avro Canada CF-100 Canuck aan, een grote tweemotorige interceptor die in 1950 voor het eerst vloog. Het was het eerste in Canada gebouwde turbojetgevechtsvliegtuig. Het was speciaal ontworpen voor operaties onder alle weersomstandigheden, een noodzaak voor de verdediging van het Canadese luchtruim. Het vliegtuig, dat een zeer grote rechte vleugel had, werd tijdens de Koude Oorlog ingezet door de Royal Canadian Air Force (RCAF). Zijn belangrijkste taak bestond erin Sovjetbommenwerpers af te snijden die via de Noordpool Noord-Amerika naderden.
6: Avro Canada CF-100 Canuck
De CF-100 werd in 1953 geïntroduceerd en bleef tot 1981 in dienst, waarmee het een van de langst dienstdoende Canadese gevechtsvliegtuigen was. Hoewel het nooit in gevechtssituaties is ingezet, was het een hoeksteen van de luchtverdedigingsstrategie van NORAD. Het vliegtuig werd ook gebruikt voor het trainen en testen van elektronische oorlogsvoeringssystemen, waardoor het nut ervan verder reikte dan zijn oorspronkelijke taken als interceptor.
De CF-100 was het enige in Canada ontworpen gevechtsvliegtuig dat in massaproductie werd genomen. Het hielp Avro Canada om zich te vestigen als een belangrijke speler in de lucht- en ruimtevaart en legde de basis voor toekomstige projecten zoals de Avro Arrow. Verschillende CF-100's worden bewaard in musea en symboliseren een trots hoofdstuk in de luchtvaartgeschiedenis van Canada.
5: Avro Canada CF-105 Arrow
Voor veel Britse luchtvaartliefhebbers is de BAC TSR.2, een geannuleerde bommenwerper uit de jaren 60, een bitter symbool van wat had kunnen zijn. Voor Canadezen is de Avro Canada CF-105 Arrow het equivalent daarvan. De Arrow was een enorme, krachtige jachtinterceptor die in 1958 voor het eerst vloog.
De CF-105 moest groot zijn om het bereik, de prestaties en de vuurkracht te hebben om het uitgestrekte land van Canada te verdedigen tegen de dreiging van Sovjet-atoombommenwerpers. Met een maximaal gewicht van 70.000 pond (31.818 kg) (ongeveer hetzelfde als een volledig geladen Lancaster) en zestien voet langer dan zelfs de latere F-15 Eagle, was de Arrow een titan.
5: Avro Canada CF-105 Arrow
De Arrow, boordevol briljante Canadese techniek en geavanceerde systemen, werd tijdens de ontwikkeling steeds ambitieuzer. De vereiste topsnelheid werd steeds hoger, de radar werd groter en het project werd steeds duurder. Het project werd op 20 februari 1959 geannuleerd.
De Arrow vloog 70 uur, steeg tot 42.000 voet (12.802 meter) en haalde een snelheid van Mach 1,95. Toch besloot Canada het project controversieel op te schorten en in plaats daarvan te kiezen voor de Amerikaanse CF-101 Voodoo en Bomarc-raket – keuzes die een intense discussie op gang brachten over de richting van de luchtverdediging van het land en de afhankelijkheid van buitenlandse technologie.
4: Avro Canada C-102 Jetliner
De C-102 Jetliner, ontwikkeld door Avro Canada aan het eind van de jaren veertig, was het eerste passagiersvliegtuig met straalaandrijving in Noord-Amerika. De C-102, die werd voltooid voordat de Britse de Havilland Comet in dienst werd genomen, toonde aan dat Canada kon concurreren in de voorhoede van de luchtvaartinnovatie. Het was een gedurfde stap in de ontwikkeling van de civiele straalvliegtuigen.
De C-102 was ontworpen met uitzonderlijke aandacht voor aerodynamische efficiëntie en beschikte over geavanceerde drukregeling, een gestroomlijnd ontwerp en innovatieve systemen. De prestaties tijdens testvluchten waren opmerkelijk en overtroffen die van veel andere vliegtuigen uit die tijd op het gebied van snelheid en vlieghoogte. De ingenieurs van Avro werkten met beperkte middelen, maar creëerden toch een machine die voor die tijd technisch superieur was.
4: Avro Canada C-102 Jetliner
Wat de Jetliner zo belangrijk maakte, was niet alleen de timing of de technologie, maar ook de ambitie erachter. Canada, dat nog bezig was met het opbouwen van zijn industriële identiteit, durfde de grotere luchtvaartmachten uit te dagen. Het project liet zien wat Canada kon bereiken als het steun en creatieve vrijheid kreeg in de hightechsector.
Ondanks de annulering bleef de invloed van de C-102 bestaan. Het vormde toekomstige Canadese luchtvaartprojecten en liet een erfenis na in de evolutie van het jetvervoer. Het vliegtuig inspireerde ook een generatie ingenieurs en ontwerpers en bewees dat luchtvaarttechniek van wereldklasse mogelijk was buiten de traditionele centra van vliegtuigproductie. De Jetliner was een bewijs van concept, geen mislukking. Kortom, de C-102 was een technisch succes, maar werd het slachtoffer van politieke beslissingen, aarzeling van de markt en defensieprioriteiten, niet omdat hij niet presteerde.
3: Canadair Sabre
Het begon niet Canadees, maar de Canadair Sabre werd iets meer in Canadese handen: een doorgewinterde Cold War-vliegtuig dat werd verfijnd, geperfectioneerd en gevlogen door enkele van de beste piloten van de NAVO. Het werd gebouwd onder licentie van North American Aviation en evenaarde niet alleen de originele F-86, maar presteerde vaak zelfs beter. Dat is geen geringe prestatie.
Canadair kopieerde niet alleen de reeds wereldberoemde Sabre, maar verbeterde hem ook. Met verbeterde Orenda-straalmotoren en nauwkeurige fabricage verwierven de in Canada gebouwde Sabres een reputatie vanwege hun uitzonderlijke snelheid (ze veroverden het snelheidsrecord voor vrouwen), klimsnelheid en wendbaarheid. In luchtgevechten en oefeningen waren ze steevast superieur aan hun concurrenten. Dit was niet alleen assemblage, maar een evolutie. Een opnieuw ontworpen machine onder een noordelijke vlag.
3: Canadair Sabre
De onder licentie gebouwde Canadair Sabre evolueerde het ontwerp met aanzienlijke verbeteringen, met name de in Canada ontworpen Orenda-motoren, die meer stuwkracht en betere prestaties op grote hoogte boden voor latere Canadese Sabres. De eerste Canadair Sabre had 23 kN stuwkracht van zijn GE J47-GE-13-motor. De Mk 6 had een enorme 32 kN van zijn Orenda 14. Het was niet alleen een kopie, het werd een van de beste versies van de Sabre.
De Australische Avon Sabres hadden misschien meer stuwkracht en vuurkracht, maar de lichtere Canadese vliegtuigen hadden een betere vermogen-gewichtsverhouding en waren misschien wel de beste Sabre voor luchtgevechten. Hoewel het nooit in Canadese dienst in gevechten is gebruikt, werden er veel geëxporteerd. Pakistaanse piloten vlogen er met onderscheiding mee tijdens de Indo-Pakistaanse oorlogen van 1965 en 1971 en behaalden talrijke lucht-lucht overwinningen. Hun wendbaarheid en snelheid maakten ze formidabel en bewezen de dodelijke capaciteiten van de door Canadair gebouwde variant in echte luchtgevechten.
2: de Havilland Canada DHC-1 Chipmunk
De de Havilland Canada DHC-1 Chipmunk betekende een belangrijke vooruitgang in de Canadese luchtvaart en evolueerde van een trainingsvliegtuig tot een symbool van de naoorlogse groei van de luchtvaart. Na de Tweede Wereldoorlog combineerde het oorlogstechnologie met inheems ontwerp en verving het de Tiger Moth. Deze verschuiving benadrukte de groeiende vaardigheid van Canada op het gebied van luchtvaartproductie en zijn doel om wereldwijd leidend te zijn.
De Chipmunk, gebouwd met een stevig frame van Canadees staal en aluminium, trainde duizenden piloten uit het Gemenebest tijdens hun eerste ervaring met gemotoriseerde vluchten. Het ontwerp met lage vleugels en de 145 pk sterke Gipsy Major-motor zorgden voor responsieve, stabiele prestaties. Met zijn vergevingsgezinde stall-gedrag en nauwkeurige besturing bleek het een betrouwbaar en effectief trainingsplatform te zijn onder uiteenlopende omstandigheden.
2: de Havilland Canada DHC-1 Chipmunk
De DHC-1 voldeed aan strenge metallurgische en aerodynamische normen en toonde de vooruitgang van Canada op het gebied van materiaalkunde. Het presteerde beter dan eerdere modellen en zette een nieuwe standaard voor lokaal ontwerp. Het werd geproduceerd van 1951 tot 1956, met 1282 exemplaren, en zorgde ervoor dat Canada niet langer buitenlandse vliegtuigen assembleerde, maar innovatieve, exportklare vliegtuigen bouwde.
De invloed ervan was bepalend voor het ontwerp van latere Canadese vliegtuigen en had gevolgen voor de structuur en prestaties. Dit vliegtuig is een bewijs van technische uitmuntendheid, duurzaamheid en nationale innovatie in de luchtvaartgeschiedenis van Canada. Het is nog steeds actief in de burgerluchtvaart en is een van de meest geliefde vliegtuigen onder degenen die het geluk hebben gehad ermee te hebben gevlogen.
1: de Havilland Canada DHC-6 Twin Otter
De de Havilland Canada DHC-6 Twin Otter is een legende van robuuste betrouwbaarheid. Dit vliegtuig is gemaakt voor de wildernis en lacht om ruw terrein, korte landingsbanen en extreme weersomstandigheden. Van het ijs van de Noordpool tot landingsbanen in de jungle, de Twin Otter gaat gewoon door – zonder klagen, zonder gedoe, met onstuitbare Canadese vastberadenheid.
Het geheim? Eenvoud en kracht. Twee motoren, vast landingsgestel, korte start- en landingsafstand – het is een werkpaard dat is ontworpen om plaatsen te bereiken waar de meeste vliegtuigen alleen maar van kunnen dromen. Of het nu gaat om het droppen van voorraden, het vervoeren van wetenschappers of het vervoeren van passagiers naar afgelegen eilanden, het vliegtuig presteert waar anderen falen. Het is het ultieme 'Zwitserse zakmes' van de luchtvaart.
1: de Havilland Canada DHC-6 Twin Otter
De Twin Otter verdwijnt niet, maar wint juist aan populariteit. Van brandbestrijding tot onderzoek op Antarctica, het blijft het favoriete vliegtuig voor belangrijke missies. Het vliegtuig is niet alleen briljant omdat het alles kan, maar ook omdat het alles doet, elke dag weer, met Canadese moed en gratie. Het werd oorspronkelijk geproduceerd door de Havilland Canada, maar de productie werd in 1988 stopgezet.
In 2007 verwierf Viking Air de typecertificaten en hervatte in 2010 de productie van het vernieuwde model DHC-6 Series 400. Sinds 2025 produceert De Havilland Aircraft of Canada Ltd, dat Viking Air heeft overgenomen, het vliegtuig. De moderne versie, de Twin Otter Series 400, is voorzien van vernieuwde avionica, nieuwe motoren en verbeterde systemen, terwijl de bekende robuuste betrouwbaarheid van het vliegtuig behouden is gebleven. In totaal zijn er 994 exemplaren geproduceerd.
Als u dit verhaal leuk vond, klik dan op de bovenstaande Volgen knop om meer van dit soort verhalen van Autocar te zien
Fotolicentie: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.en
Add your comment